۱۶ آذر ۱۳۹۱

بیانیۀ مشترک سه گروه حقوق بشری و شیرین عبادی به مناسبت 16 آذر


بیانیۀ مطبوعاتی مشترک
   شورای دفاع از حق تحصیل * عفو بین الملل * عدالت برای ایران * شیرین عبادی
15 آذر 1391 5 December 2012

خطاب به مسئولان ایران: به سرکوب دانشجویان پایان دهید و دانشجویانی را که به خاطر فعالیت­های مسالمت­ آمیز زندانی شده­ اند آزاد کنید.
به مناسبت 16 آذر ماه، روز دانشجو، شیرین عبادی برندۀ صلح نوبل و سه گروه حقوق بشریِ شورای دفاع از حق تحصیل، عفو بین الملل و عدالت برای ایران در کنار یکدیگر و هم­صدا با هم از مسئولان ایران می­ خواهند تا فوراً و بدون قید و شرط همۀ زندانیان سیاسی و عقیدتی شامل دانشجویان زندانی را که تنها برای بیان مسالمت آمیز عقاید و وجدانیات­شان به زندان افتاده­ اند آزاد کنند.
این سازمان­ها از مسئولان می­ خواهند تا به آزادی بیان و تشکل­ یابی دانشجویان احترام گذاشته و به پایمال کردن این حقوق خاتمه دهند.
از مقامات ایران خواسته می­ شود تا تمام سیاست­ها و برخوردهای محدودکنندۀ دسترسی افراد به آموزش عالی را مورد تجدید نظر قرار دهند تا هر کسی بر اساس ظرفیت­ها و توانایی­هایش و بدون هر گونه تبعیض جنسی، مذهبی یا سیاسی، به طور برابر به آموزش عالی دسترسی داشته باشد.
محدودیت دسترسی به آموزش بر پایۀ قومیت، جنس، اعتقادات و باورهای مذهبی، نقض حقوق بشر است: نقض حق آموزش و عدم تبعیض، آزادی بیان، تشکل­ یابی و فعالیت انجمنی صلح­آمیز است.
ایران به عنوان یک کشور عضو پیمان بین المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR)، نه تنها حقوق آزادی بیان و آزادی انجمن را نباید محدود کند بلکه باید آن­ها را تضمین کند. همچنین ایران به عنوان یک کشور عضو پیمان بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (ICESCR) لازم است که به حق تمام ایرانیان در دسترسیِ بدون تبعیض به آموزش عالی احترام بگذارد. (مواد 2 (2) و 13 (2) (C).
وضعیت دانشجویان ایران در آستانۀ شانزدهم آذرماه
در حالی که هزاران دانشجو در دانشگاههای سراسر کشور روز دانشجو را گرامی می­دارند، دهها دانشجو 16 آذر را پشت میله­ های زندان می­گذرانند چون از حقوق خود یعنی آزادی بیان و انجمن استفاده کرده­ اند و بسیاری از دانشجویان دیگر همچنان ممنوع التحصیل­ند.
از زمان انتخابات مناقشه­ انگیز ریاست جمهوری در خرداد 88، هر ساله به تظاهرات مسالمت­ آمیز دانشجویان در روز دانشجو در دانشگاهها، هزینه­ های سنگینی تحمیل شده است.
در ماههای گذشته، دهها دانشجو بازداشت شده یا پس از محکومیت در محاکمه ­های ناعادلانه و با اتهاماتی مبهم، روانۀ زندان شده­اند یا به طور دایم یا موقت از ادامۀ تحصیل محروم شده­اند.
کمیته­ های انضباطی دانشگاهها دانشجویان را متهم به فعالیت­های ضدنظام می­کنند - فعالیت­هایی که در چارچوب حقوق آزادی بیان و انجمن­ اند تا آن­ها را محکوم و مجازات کنند. این کار زمانی با کاربرد ستاره­ هایی انجام می­ شد که کنار اسم پذیرفته­ شدگان کارشناسی ارشد قرار می­ گرفت و دریافت سه ستاره به معنی محرومیت قاطع و بی­ بازگشت از تحصیلات دانشگاهی بود.
برخی دانشجویانی که اخیراً دستگیر، زندانی یا از تحصیلات دانشگاهی محروم شده ­اند موارد زیرند:
·     نسیم سلطان بیگی، فعال حقوق زنان و دانشجوی دانشگاه علامه طباطبایی، برای تحمل حکم سه سال حبس در تاریخ 22 مهر 91 روانۀ زندان شد. او در سال 89 به تبلیغ علیه نظام و اقدام علیه امنیت ملی محکوم شده بود. دو سال از حکم وی به خاطر شرکتش در راهپیمایی 22/3/85 مدافعان حقوق زنان برای مطالبۀ حقوق برابر بود.
·     رشید اسماعیلی، عضو ادوار تحکیم وحدت، در تاریخ 17 شهریور 1391 در اصفهان بازداشت شد و پس از تحمل دو ماه «بازداشت موقت» در سلول انفرادی و بدون هیچ اتهامی آزاد شد. او همچنان از ادامۀ تحصیل خود در رشتۀ حقوق بشر دانشگاه علامه طباطبایی پس از ستاره­ دارشدن در سال 1385 محروم است. وی در آذر 1388 به اتهام توهین به رهبری به 18 ماه حبس محکوم شده بود.
·     لوا خانجانی، عضو اقلیت مذهبی بهایی، که به خاطر دین­ اش از ادامۀ تحصیل دانشگاهی محروم شده بود، در تاریخ 3/6/91 برای گذراندن حکم دو سال زندان با اتهام تجمع و تبانی برای ضربه زدن به امنیت کشور، تبلیغ علیه نظام و تشویش اذهان عمومی، راهی زندان اوین شد. این اتهامات با ادعای شرکت او در تظاهرات عاشورای 1388 علیه نظام، بر وی وارد شده­اند.
·     عباس خسروی فارسانی، دانشجوی دکتری دانشگاه اصفهان در تاریخ 31/3/91 به خاطر مطالبی که در وبلاگ و کتابش منتشر ساخته بود بازداشت شد. کتاب او شامل انتقاداتی مسالمت ­آمیز بر مقامات ایرانی بوده است. او با قرار وثیقه آزاد شد و اکنون در انتظار محاکمه به اتهامات توهین به مقامات و توهین به بنیانگذار جمهوری اسلامی است. وی از ادامۀ تحصیل و تدریس در کلیۀ دانشگاههای ایران محروم شده است.
امضاکنندگان این بیانیه همچنین بر آزادی بدون قید و شرط و فوری دانشجویان ذیل که از زمرۀ زندانیان عقیدتی سال­های اخیرند، تأکید دارند:
مجید دری، دانشجوی عضو شورای دفاع از حق تحصیل، در تیرماه 1388 در قزوین بازداشت شده و اکنون در حال گذراندن حکم شش و نیم سال زندان در تبعید است. او از زمان بازداشت­ اش هرگز اجازۀ مرخصی نداشته است.
فعال حقوق دانشجویان و زنان، بهاره هدایت، عضو کمیتۀ مرکزی دفتر تحکیم وحدت و دبیر کمیتۀ زنان این تشکل، در تاریخ 10/10/88 بازداشت شده و در حال گذراندن دورۀ محکومیت ده ساله در زندان است. اتهامات وی توهین به رییس جمهور، توهین به رهبری، تبلیغ علیه نظام و اقدام علیه امنیت ملی بوده است.
فعال دانشجویی و برندۀ جایزۀ صلح دانشجویان نروژی سال 2013، مجید توکلی، در روز دانشجوی 1388 و پس از ایراد سخنرانی در یک گردهمایی مسالمت­ آمیز در دانشگاه محل تحصیلش - دانشگاه صنعتی امیرکبیر-، بازداشت شد. این زندانی سیاسی اکنون محکومیت نه ساله­اش را در زندان رجایی شهر سپری می­کند. او به شرکت در تجمع غیرقانونی، تبلیغ علیه نظام و توهین به مقامات متهم شده بود. او نه تنها از اتمام تحصیلاتش در زندان محروم شده، که حق نام­نویسی در دانشگاههای کشور پس از آزادی از زندان را هم نخواهد داشت.
سید ضیاالدین نبوی، فعال دانشجویی زندانی و از بنیانگذاران شورای دفاع از حق تحصیل تشکلی که در سال 1387 توسط گروهی از دانشجویان محروم از تحصیل تأسیس شده به دلیل فعالیت­های سیاسی مسالمت­ آمیزش، در سال 87 از ادامۀ تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد محروم شد. او در 24/3/88 به فاصلۀ کوتاهی پس از راهپیمایی توده­ ای پس از انتخابات مناقشه­ برانگیز ریاست جمهوری بازداشت شد. وی با اتهام محاربه، به ده سال حبس در تبعید محکوم شد و اکنون دوران حبس­اش را در زندان کارون اهواز، در فاصله­ ای بسیار دور از خانه و خانواده­اش می­ گذراند.
پیشینه
از آغاز سال تحصیلی 91-92 در مهرماه، دهها نفر از فعالان دانشجویی در سراسر ایران توسط نیروهای امنیتی با اتهاماتی سوال­ برانگیز و مبهم بازداشت شده، توسط دادگاههای انقلاب و برای گذران دورۀ زندان احضار شده یا در ترم جدید از تحصیل محروم­ شده­ اند. پرونده­های قدیمی برخی دیگر از دانشجویان دوباره در دستگاه قضایی به جریان افتاده است. محدودیت­های تبعیض­ آمیز در دستیابی به آموزش عالی همچنان باقی است. اعضای اقلیت­های مذهبی به­ رسمیت­ شناخته­ نشده مانند جامعۀ بهاییان عموماً از ادامۀ تحصیلات عالیه محروم­اند. دیانت بهایی در قانون اساسی به رسمیت شناخته نشده و اعضای جامعۀ بهایی به خاطر ایمان­شان مورد اذیت و آزار قرار می­ گیرند.
زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تعدادی از دانشگاهها اقدامات تازه­ای را برای جلوگیری از تحصیل دانشگاهی زنان در برخی رشته­ ها در پیش گرفته­ اند. وزیر علوم یکی از مدافعان تفکیک جنسی در دانشگاهها است و پیشتر نیز موضوع دانشکده­ های زنانه را برای اسلامی­ کردن دانشگاههای ایران مطرح کرده است.
دانشجویان به خاطر استفاده از حقوق آزادی بیان و انجمن یا باورهای سیاسی و مذهبی یا جنس، از حق تحصیلی محروم شده­ اند که به موجب مادۀ 13 پیمان بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (که ایران نیز عضوش است)، تضمین شده است. دسترسی برابر به آموزش عالی بدون تبعیض، طبق مادۀ   (a)26  اعلامیۀ جهانی حقوق بشر و مادۀ (a)1 کنوانسیون یونسکو علیه تبعیض در آموزش تضمین شده است و ایران تمام این موارد را پذیرفته است.
پیمان بین المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) برای محافظت از حقوقی است مانند حق افراد برای آزادی عقیده، بیان، انجمن و تجمع و حق اقلیت­ها برای بهره­ جستن از فرهنگ خود و ابراز و عمل به مذهب خود و استفاده از زبان خود. علاوه بر این­ها، کنوانسیون بین­المللی رفع تبعیض نژادی (CERD) و پیمان بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، در دستیابی به حق آموزش، تبعیض علیه هر شخصی بر هر پایه­ ای (سیاسی یا اعتقادی، جنسی، نژادی، مذهبی، قومی، زبانی یا هر وضعیت دیگری) را قدغن ساخته است.